Yâ-lu-sat-lâng

Liá-piên "Yâ-lu-sat-lâng" ke ya̍p-mien he pha̍k-fa-sṳ, yû hon-sṳ lièn-kiet"耶路撒冷" ke ya̍p-mien chhai liá-hong tiám-chhut.

Yâ-lu-sat-lâng

Yâ-lu-sat-lâng he li̍t-sṳ́ yit-chho yû-kiú ke sàng-sṳ, thi-lî song chhai-yî Yù-thai sân-thi, kie-yî Thi-chûng-hói lâu Sí-hói chṳ̂-kiên.

Yâ-lu-sat-lâng he Yî-set-lie̍t chhṳ 1950-ngièn yî-lòi ke sú-tû, ke-koet ke chúng-thúng fú, thai-phu-fun chṳn-fú kî-kôan, chui-kô fap-yen. 2006-ngièn, Yâ-lu-sat-lâng ke mien-chit vi yit-pak ngi-sṳ̍p-liuk phiàng-fông chhiên-mí, yúng-yû ngìn-khiéu chhit-sṳ̍p-ngi-van-ngìn. Yâ-lu-sat-lâng thùng-sṳ̀ he Yù-thai-kau, Kî-tuk-kau lâu Yî-sṳ̂-làn-kau sâm-thai chûng-kau ke sṳn-thi. Chhṳ-chhiùng chú-chhièn sṳ̍p sṳ-ki, Só-lò-mùn chhai Yâ-lu-sat-lâng kien-thien, Yâ-lu-sat-lâng yit-chhṳ̍t he Yù-thai-kau sin-ngióng ke chûng-sîm khi̍p chui sṳ̀n-sṳn ke sàng-sṳ.

Li̍t-sṳ́

Chhai Yî-set-lie̍t-ngìn ngi̍p-he̍t Yâ-lu-sat-lâng chṳ̂-chhièn, chên-sûn yû Â-mô-li-ngìn lâu Het-ngìn fun-kî. tông Yî-set-lie̍t-ngìn chin-ngi̍p Kâ-nàm-thi sṳ̀, yit-kî Kâ-nàm phu-lo̍k —— Yâ-pu-sṳ̂-ngìn he̍t-chhai ke-sàng fu-khiun. Yî-set-lie̍t-ngìn ke Yù-thai kî-phai chṳ̂n-fu̍k liáu Yâ-lu-sat-lâng-sàng.

Thai-yok chhai chú-chhièn yit-chhiên-ngièn, Thai-ví-vòng liâng-thô Yî-set-lie̍t-ngìn chṳ̂n-fu̍k ke-sàng. Thai-ví pá Yok-khui chhiên-to Yâ-lu-sat-lâng, phîn vi Yok-khui kien-li̍p Fi-mok.

Sṳn-thien sṳ̀-khì

Thai-ví ke thúng-chhṳ kiet-suk chhai-yî chú-chhièn 970-ngièn, kí chṳ́-yì ki-sṳ̀n vòng-vi. Só-lò-mùn-vòng chhai-vi thi-si-ngièn khôi-sṳ́, fâ-fi sṳ̍p-ngièn sṳ̀-kiên kien-chho thi-yit chhô Sṳn-thien. Chhai Thai-ví lâu Só-lò-mùn heu-yí ke thúng-chhṳ hâ, Yâ-lu-sat-lâng yìn-yèn he nàm-fông Yù-thai Vòng-koet ke kîn-sàng, chhòng-tha̍t sâm-pak tô-ngièn. Chú-chhièn 722-ngièn, Â-sut-koet chṳ̂n-fu̍k pet-fông ke Yî-set-lie̍t Vòng-koet. Chú-chhièn 597-ngièn, Pâ-pí-lùn koet-vòng Nì-pu-kap-nì-sat ngi-sṳ kûng-pho Yâ-lu-sat-lâng, ngièn-khiâng ke koet-vòng Yok-ngâ-kîn yî-khi̍p thai-tô-su kui-chhu̍k kiûn phî cháu-tó Pâ-pí-lùn siù-kim. Chhai Sî-tí-kâ-vòng ke liâng-thô hâ, Yâ-lu-sat-lâng fán-khong Pâ-pí-lùn ke cham-liâng, Chú-chhièn 586-ngièn, Nì-pu-kap-nì-sat ngi-sṳ cham-liâng liá-chho sàng-sṳ.