Het-sí-phiang
Het-sí-phiang (黑死病), ya cho-tet ham-cho het-vûn-yi̍t (黑瘟疫), he ngìn-lui li̍t-sṳ́ sông chui ngiàm-chhûng ke vûn-yi̍t chṳ̂-yit. Liá-ke phiang hí-ngièn yî Himalaya Sân-mak, ya-yû yit-chúng kóng-fap kóng khì hí-ngièn yî Vû-hói sàng-sṳ Kaffa (hien-chhai Crimea ke Feodosia), chhai 1340 ngièn-thoi chhòn chṳ chhiòn Êu-chû. Sṳ-kie sông yû chhâ-m̀-tô 7500 van ngìn yîn-vi liá-ke phiang ko-sṳ̂n, Chûng-sṳ-ki Êu-chû ngìn-khiéu lî-tú yû 30%-60% yîn-vi liá-ke phiang ko-sṳ̂n.