白話字

Chhiùng Wikipedia lòi
這邊 "白話字" 个頁面係漢字,有白話字連結 "Pha̍k-fa-sṳ" 个頁面在這項點出

邇篇文章講嘅係表達客家語嘅羅馬拼音。想尋白話嘅含義 撈 閩南語羅馬拼音,看下“白話撈“閩南語白話字


  白話字(Pha̍k-fa-sṳ),又喊做(臺灣客家語)羅馬拼音,係一種用於書寫客家語(用於臺灣地區)嘅羅馬拼音系統。19世紀初,白話字由基督教長老教會在中國福建省創造並推行。1924年,在汕頭出版嘅客語新約聖經就係用邇種拼音書寫而成。台灣聖經公會、台灣基督長老教會撈加拿大長老教會在1993年共同重新翻譯嘅現代客語聖經譯本也採用邇種方法書寫,語音以苗栗四縣腔為主、海陸腔為輔。

歷史[phiên-siá | kói ngièn-sṳ́-mâ]

現狀[phiên-siá | kói ngièn-sṳ́-mâ]

音標系統[phiên-siá | kói ngièn-sṳ́-mâ]

字母[phiên-siá | kói ngièn-sṳ́-mâ]

白話字使用17隻基本拉丁字母(A, C, E, F, H, I, K, L, M, N, O, P, S, T, U, V, Y)、一隻變體字母(Ṳ)、五隻二合字母(Ch, Kh, Ng, Ph, Th)、一隻三合字母(Chh),另外還使用四(或五)種附加符號來標示聲調。

大寫字母 A Ch Chh E F H I K Kh L M N Ng O P Ph S T Th U V Y
小寫字母 a ch chh e f h i k kh l m n ng o p ph s t th u v y
  • 其餘十隻基本拉丁字母(B, D, G, J, Q, R, W, X, Z)单净在書寫外來語時使用。
  • 部分腔調肚Ch, Chh, S 後接 i 時會形成顎化音,故所有時會將Chi, Chhi, Si看做合成字母。

子音[phiên-siá | kói ngièn-sṳ́-mâ]

雙唇音 唇齒音 齒齦音 齦後音 齦顎音 硬顎音 軟顎音 聲門音
清音 濁音 清音 濁音 清音 濁音 清音 清音 濁音 清音 濁音 清音
鼻音 m [m] n [n] ngi [ɲ] ng [ŋ]
塞音 不送氣 p [p] t [t] k [k]
送氣 ph [pʰ] th [tʰ] kh [kʰ]
塞擦音 不送氣 ch [ʦ] ch [ʧ] chi [ʨ]
送氣 chh [ʦʰ] chh [ʧʰ] chhi [ʨʰ]
擦音 f [f] v [v] s [s] s [ʃ] si [ɕ] h [h]
近音 y [j]
邊音 l [l]
白話字 臺湾方音符號 國際音標 範例
p p pak-kûng 伯公
ph pha̍k-fa 白話
m m mí-kuet 美國
f f fî-kî 飛機
v v/ʋ vùn-si 文字
t t tú-sṳ́ 肚笥
th thai-ngìn 大人
n n nài-sâ 泥沙
l l lî-mà 鯉嬤
ch ㄗ/ㄐ/ㄓ ʦ/ʨ/ʧ khiung-ha 共下
chh ㄘ/ㄑ/ㄔ ʦʰ/ʨʰ/ʧʰ chhâ-é 車-é
s ㄙ/ㄒ/ㄕ s/ɕ/ʃ se-ngìn 細人
k k kâ-yèn 家園
kh khiung-ha 共下
ng ŋ ngiù-ngiuk 牛肉
h h heu-sâng 後生
y j yá-têu 迓兜
-p 入聲韻尾
-t 入聲韻尾
-k 入聲韻尾

母音[phiên-siá | kói ngièn-sṳ́-mâ]

前元音 央元音 後元音
閉元音 i [i]
[ɨ]
u [u]
中元音 e [ɛ]
er [ɤ]/[ə]
o [o]
開元音 a [a]

聲調[phiên-siá | kói ngièn-sṳ́-mâ]

白話字 傳統調名 調值(四縣腔) 調值(海陸腔) 範例
â 陰平 24 42 fôn 歡
á 陰上 41 14 hí 喜
a 陰去 44 33 mien 面
ap 陰入 2 4 chuk 粥
à 陽平 11 44 thèu 頭
á 陽上 (歸陰上) 41 14 hí 喜
(å) 陽去 -- 11
a̍k 陽入 4 2 sṳ̍t 食

使用規則[phiên-siá | kói ngièn-sṳ́-mâ]

參考資料[phiên-siá | kói ngièn-sṳ́-mâ]

相關條目[phiên-siá | kói ngièn-sṳ́-mâ]