Congo Mìn-chú Khiung-fò-koet
Congo Mìn-chú Khiung-fò-koet République démocratique du Congo khì-thâ chhai-thi ngî-ngièn Repubilika ya Kôngo ya Dimokalasi Republíki ya Kongó Demokratíki | |
---|---|
Kiet-ngièn: Justice – Paix – Travail "Kûng-chṳn, fò-phìn, lò-thung" | |
Koet-kô: Debout Congolais "Hí-lòi, Congo ngìn" | |
Sú-tû lâu chui-thai sàng-sṳ | Kinshasa |
Kôn-fông ngî-ngièn | Fap-ngî |
Sṳ̀n-ngin ke kok-kâ ngî-ngièn | Kikongo-ngî, Lingala-ngî, Swahili-ngî, Luba-Kasai-ngî |
Chṳn-fú | tân-yit-chṳ, pan-chúng-thúng-chṳ, khiung-fò-koet |
• chúng-thúng | Félix Tshisekedi |
• chúng-lî | Jean-Michel Sama Lukonde |
• Chhâm-ngi-yen ngi-chóng | Modeste Bahati Lukwebo |
• Koet-mìn Ngi-fi ngi-chóng | Christophe Mboso N'Kodia Pwanga |
• Hien-fap Fap-yen yen-chóng | Dieudonné Kaluba Dibwa |
Li̍p-fap kî-koân | Ngi-fi |
Chhâm-ngi-yen | |
Koet-mìn Ngi-fi | |
Mien-chit | |
• Chúng-khiung | 2,345,409 km2 (905,567 sq mi) (thi 11 miàng) |
• súi-vet (%) | 3.32 |
Ngìn-khiéu | |
• 2021-ngièn kû-kie | 105,044,646 (thi 15 miàng) |
• Me̍t-thu | 46.3/km2 (119.9/sq mi) (thi 181 miàng) |
GDP (PPP) | 2019-ngièn kû-kie |
• Chúng-khiung | $77.486 sṳ̍p-yi |
• Phìn-kiûn | $843 |
GDP (miàng-ngi) | 2019-ngièn kû-kie |
• Chúng-khiung | $46.117 sṳ̍p-yi |
• Phìn-kiûn | $501 |
Gini (2012-ngièn) |
42.1 chûng |
HDI (2019-ngièn) |
0.480 tâi · thi 175 miàng |
Chhièn | Congo franc (CDF) |
Sṳ̀-khî | UTC+1 ~ +2 |
Sṳ̀-kiên kiet-sṳt | dd/mm/yyyy |
Khôi-chhâ fông-hiong | yu |
Thien-fa khî-ho | +243 |
ISO 3166 thoi-ho | CD |
Táng-kip Mióng-vet | .cd |
Congo Mìn-chú Khiung-fò-koet (Fap-ngî: République démocratique du Congo) he vi-yî Fî-chû chûng-phu ke yit-ke koet-kâ, kién-chhṳ̂n mìn-chú kông kó, Mìn-chú kông kó chên kói chhṳ̂n Zaire (Fap-ngî: Zaïre). Kâi koet liu̍k-thi mien-chit yok 234.5 van phìn-fông kûng-lî, sṳ fî-chû thi 2 thai (kiùn chhṳ yî Algeria), ki sṳ-kie thi 11 thai ke koet-kâ. Ngìn-khiéu chhêu-ko 7100 van, he sṳ-kie ngìn-khiéu thi 19 tô, Fî-chû ngìn-khiéu thi 4 tô ke koet-kâ, yî-khi̍p chang-sṳt Fap-ngî ngìn-khiéu chui-tô ke koet-kâ.
Mìn-chú kông kó ngièn vì Pí-li-sṳ̀ chhṳ̍t-mìn-thi, tông-sṳ̀ chhṳ̂n Pí-li-sṳ̀ liâng Congo. 1960-ngièn 2-ngie̍t thu̍k-li̍p. Lâu lìn-koet thùng chhṳ̂n Congo Khiung-fò-koet, chhai lióng-koet miàng-chhṳ̂n heu koat chu sú-tû miàng-chhṳ̂n yî chok khî-phe̍t. 1964-ngièn 8-ngie̍t 1-ngit kói koet miàng vì Congo Mìn-chú Khiung-fò-koet. 1971-ngièn 10-ngie̍t 27-ngit kói koet miàng vì Zaire Khiung-fò-koet, 1997-ngièn 5-ngie̍t 17-ngit, Laurent-Désiré Kabila liâng-thô ke Congo kié-piong mìn-chú-li̍t-liòng Thùng-mèn ke vú-chông phu-chhui kûng-cham sú-tû Kinshasa, siên-pu chhiu-ngim Chúng-thúng, pin fî-fu̍k koet-miàng vì Congo Mìn-chú Khiung-fò-koet chṳ-kîm.